Het blijft altijd een mooi moment wanneer het tussen twee mensen “klikt” en er besloten wordt om te gaan samenwonen. Het is zo natuurlijk. Maar juridisch en fiscaal vaak heel complex en precies waar je bij de start van hopelijk een lange en gelukkige relatie geen interesse in hebt. Ons advies: we snappen het, maar neem toch even de tijd om onderstaand artikel te lezen.

Ongehuwd samenwonen
Een veel voorkomende situatie is dat twee mensen die niet met elkaar gehuwd zijn, gaan samenwonen in een koopwoning. Wij werken hierna een aantal situaties verder uit.

Samen kopen voor gelijke delen
De eerste situatie is dat twee partners samen besluiten een woning te kopen. In het algemeen worden beide partners dan voor de helft eigenaar van de woning. Indien een hypotheek wordt afgesloten dan geldt bijna altijd dat beide partners voor 100% aansprakelijk zijn voor het betalen van de rente en aflossing. Zou een van de partners komen te overlijden of “met de Noorderzon” vertrekken, dan zal de geldverstrekker de andere partner voor de volledige schuld kunnen aanspreken. Moet de woning worden verkocht omdat de achterblijvende partner alleen de hypotheeklasten niet kan dragen en is de opbrengst uit de verkoop onvoldoende om de volledige hypotheekschuld af te lossen, dan blijft de achterblijvende partner dus richting de geldverstrekker aansprakelijk voor deze schuld. Leeft de “vertrokken” partner nog, dan kan de partner die de volledige schuld heeft betaald proberen verhaal te halen op de vertrokken partner. Maar is die onvindbaar of heeft deze geen geld, dan blijft de andere partner dus met een schuld zitten.

Samen kopen voor niet gelijke delen
Indien de ene partner bij de aankoop een groter bedrag aan eigen middelen inbrengt dan de andere, dan kan bij de aankoop besloten worden dat de ene partner een groter deel van de woning in eigendom krijgt dan de andere partner. Stijgt de woning nadien in waarde en gaan beide partners uit elkaar dan heeft ieder recht op “zijn of haar” deel van het eigendom. De partner die een groter deel van de koopsom heeft gefinancierd krijgt dan ook een groter deel van de winst bij de verkoop van de woning. Dit effect kan ook bereikt worden door het door beide partners geïnvesteerde bedrag vast te leggen in een samenlevingscontract of draagplichtovereenkomst.

Partner trekt in
Het is mogelijk dat iemand al een eigen woning heeft en een partner ontmoet die vervolgens bij hem of haar intrekt. Dan zal er echt even goed gesproken moeten worden wat de bedoeling is ten aanzien van het eigendom van de woning. Wil de partner die het eigendom van de woning bezit 100% eigenaar blijven? Dan kan worden vastgelegd dat de intrekkende partner wel gaat meebetalen aan de rentelasten van de woning maar niet aan de aflossing van de bestaande hypotheek. Gaat de intrekkende partner wel meebetalen aan de aflossing dan kan in een samenlevingscontract worden opgenomen dat bij verbreking van de relatie de intrekkende partner naast de bijdrage aan de aflossing ook recht heeft op een deel van de waardestijging van de woning sinds het moment dat hij of zij mee is gaan betalen aan de aflossing van de woning.

Intrekkende partner ook mede-eigenaar maken?
Complex wordt het indien in de vorige situatie de wens bestaat dat de intrekkende partner ook formeel mede-eigenaar wordt van de woning. Onder meer krijg je dan te maken met:

  • De noodzaak om bij een notaris een overdrachtsacte te laten passeren.
  • Over het deel dat overgenomen wordt moet 2% overdrachtsbelasting worden betaald.
  • Indien op de woning een hypotheek rust dan mag pas na akkoord van de geldverstrekker tot deze overdracht worden overgegaan.
  • Heeft de intrekkende partner in het recente verleden zelf ook al een eigen woning gehad die was gefinancierd met een hypotheek dan moet vooraf goed worden onderzocht of dit gevolgen heeft voor de mogelijkheid van de intrekkende partner om zijn of haar deel via een hypotheek te financieren en de rente hiervan op zijn of haar belastbaar inkomen in mindering te brengen. Het antwoord op deze vraag vereist echt een goed onderzoek naar het fiscale verleden van de intrekkende partner. De materie is complex en de belastingdienst is weinig flexibel indien op een laat moment wordt ontdekt dat een verkeerde keuze is gemaakt.

Samen de verantwoordelijkheid dragen
Je wilt er niet aan denken. Maar toch. Het kan gebeuren. Een van de partners komt te overlijden. Wanneer de samenwonende partners niets geregeld hebben, kan dit tot eindeloos trieste situaties leiden. Kan de achterblijvende partner in de woning blijven wonen? Hoe zit het dan met het eigendom van de overleden partner. Indien dit eigendom overgaat op de langstlevende partner dan zal, indien er niets is geregeld, over dit verkregen eigendom fors erfbelasting moeten worden betaald. Geld dat de langstlevende partner waarschijnlijk niet heeft.

Een deel van de financiële problemen kan worden voorkomen door het sluiten van een overlijdensrisicoverzekering. Vanuit fiscaal oogpunt is het verstandig dat dit kruislings gebeurt. Daarmee bedoelen we dat partner A een verzekering op het leven van B afsluit en hiervoor zelf de premie betaalt. B sluit een verzekering op het leven van A en betaalt ook weer zelf de premie hiervoor. Komt A of B te overlijden dan is de uitkering die dan volgt vrij van erfbelasting.

Samenwonen: Altijd advies vragen
Wij snappen het echt. Mensen die willen samenwonen willen niet denken aan dit soort formeel geneuzel. Maar de fiscale en juridische werkelijkheid is hard. Het niet goed regelen leidt tot extra leed indien de relatie zich niet ontwikkelt zoals de partners dat bij de start voor ogen stond. Daarom hebben wij een voorstel: wanneer u ons informeert over uw plannen dan zullen wij ons verdiepen in uw fiscale en juridische situatie en u een goed en helder advies geven. U ziet dan in één keer de zaken die u kunt regelen. Ook daar helpen wij u bij, zodat u zich bezig kunt blijven houden met de echt leuke dingen in het leven en met elkaar! Belt u ons voor het maken van een afspraak?